1764- S.A.Poniatowski, z woli carycy, zostaje ostatnim królem Polski. Caryca, aby przekupić do tego szlachtę polską, zapłaciła pół miliona rubli.
Opozycja, która nie chciała zgodzić się na mieszanie się Rosji w sprawy polskie (przywódcy opozycji: hetman wielki koronny Jan Klemens Branicki i Karol Radziwiłł "Panie kochanku") musiała opuścić kraj.
S.A. Poniatowski był politycznie całkowicie uzależniony od Rosji. Nie mógł podjąć żadnej decyzji bez konsultacji z carycą.
W związku z tym postanowił zająć się innymi, istotnymi rzeczami: był mecenasem sztuki, szkolił młodych patriotów w założonej przez siebie Szkole Rycerskiej (uczęszczali do niej m.in. Tadeusz Kościuszko, uczono: patriotyzmu, biologii, geografii, budowania fortyfikacji, sztuk walki i języków: greka, łacina..., a przede wszystkim historii).
Zad dom.: panowanie S.A.P. rok po roku (zrobię w innym poście).
W 1767 zwołano sejm repninowski(od Mikołaja Repnina, pracującego dla Katarzyny II). Repnin doprowadził do uchwalenia praw kardynalnych. Były to najgorsze przywileje, które nie pozwoliły się Polsce rozwijać, nie było silnej władzy:
-wolna elekcja
-tylko szlachta mogła pełnić urzędy w państwie
-prawo do wypowiedzenia posłuszeństwa królowi (rokosz)
-zachowanie jedności i jednomyślności w sejmie
-liberum veto
-tylko szlachta miała władzę nad chłopem
-dano równe prawa dysydentom (innowiercom)
1768- w Barze, zawiązana zostaje konfederacja barska. Jej najważniejszymi zadaniami były: obrona wiary katolickiej i brak zgody na mieszanie się Rosji w sprawy polskie. Jedni sądzą, że jest to powstanie przeciwko Rosji, drudzy uważają to za uwstecznianie się Polski.
Rosja, chcąc zniszczyć konfederację, wkroczyła na tereny Polski, jednak duży obszar RP sprawił, że caryca nie mogła jej zniszczyć.
Klęska konfederacji przyczyniła się do I Rozbioru Polski, który miał miejsce 5VIII1772r. Była to realizacja Traktatu Trzech Czarnych Orłów. Polacy zatwierdzili te rozbioty na tzw. Sejmie Rozbiorowym. Nie chciał zgodzić się na te postanowienia Tadeusz Rejtan oraz Samuel Korski.
Matejko namalował obraz, na którym R(e)ytan leży pod drzwiami sejmu i rozdziera szaty.
Rosja otacza sejm i aresztuje opozycję. Rosja, Prusy i Austria, zabierają ziemie polskie. Po I Rozbiorze Polacy postanowili ratować państwo. Zwołali oni w roku 1788 Sejm Czteroletni (zwany Wielkim) . Trwał on (jak sama nazwa wskazuje) 4 lata.
Normalny sejm ordynaryjny trwa 2 lata. Po 2 latach wybiera się nowych posłów. Tym razem poprzednich posłów nie zmieniono (nie rozwiązano sejmu), natomiast wybrano nowych, więc w ostatnich dwóch latach posłów było 2 razy więcej.
Marszałkami sejmu byli: Stanisław Małachowski i Kazimierz Nestor Sapieha.
Na sejmie utworzono 3 stronnictwa polityczne:
-Stronnictwo Dworskie (Królewskie)- chcieli umiarkowanych reform, umocnienia władzy królewskiej (później połączyli się z S. Patriotycznym)
-Stronnictwo Patriotyczne- chcieli radykalnych reform w państwie, uniezależnienia od Rosji, uchwalenia konstytucji. Najważniejsi przedstawiciele: książę Adam Kazimierz Czartoryski, bracia: Stanisław i Ignacy Potoccy, Hugo Kołłątaj, Stanisław Małachowski
-Stronnictwo Hetmańskie (Magnackie)- byli przeciwni reformom, chcieli zachowania praw kardynalnych, opowiadali się za Rosją. Byli to m.in.: Franciszek Ksawery Branicki, Szczęsny Potocki, Seweryn Rzewuski.
Najważniejszym dokumentem uchwalonym przez sejm była ustawa zasadnicza, nazwana Konstytucją 3 maja, uchwalona i zatwierdzona w roku 1791.
Stworzyli ją: Ignacy Potocki, Hugo Kołłątaj, król i S. Małachowski.
Wielkanoc przypadała w tym roku dość późno, szlachta wyjechała i długo nie wracała. W Warszawie pozostała tylko 1/3 posłów.Pracowano dniami i nocami, by uchwalić konstytucję przed powrotem posłów temu przeciwnych. Gdy Ci wrócili, uznali to za skandal.
Postanowienia konstytucji:
-Polska staje się monarchią konstytucyjną, opartą na trójpodziale władz,
-Zniesiono odrębność Korony i Litwy
-Zniesiono veto i wolną elekcję
-Chłopi zostali wzięci pod opiekę państwa
-Wprowadzono Prawo o Miastach, dające przywileje mieszczanom
-Wprowadzono Straż Praw
