Potop Szwedzki i Śluby Lwowskie

Na pierwszej części tej lekcji (14XII) mnie nie było:(. Nadrobię to na podstawie zeszytów moich koleżanek i notatek od Pani od historii:)




....(14XII)...... Zaraz potem (październik 1655) Litwa poddaje się w Kiejdanach (dokument świadczący o kapitulacji podpisał Janusz Radziwiłł i jego brat stryjeczny Bogusław Radziwiłł).


Król Polski Jan Kazimierz ucieka na Śląsk (któryNIE był częścią Polski), wkrótce dołącza do niego Stefan Czarniecki. Dowodził on obroną Krakowa, jadnak musiał skapitulować na rozkaz mieszczan krakowskich, którzy nie chcieli aby w czasie obrony miasta doszło do jego zniszczenia. Nie opłaciło im się to, ponieważ Szwedzi byli bardzo chciwi i kiedy (bez walki) wkroczyli do miasta łupili wszystko co się dało. Z Wawelu wywożono insygnia królewskie, arrasy, stiuki, a nawet kafle z pieców (!). Te dobra wywiezione z Polski w czsie potopu nazywamy poloniką.
Szwedzi kradli nawet wota z kościołów, co nie spodobało się szlachcie, ponieważ były to cenne przedmioty, które oddawała do kościoła jako podziękowanie lub prośbę o okazanie łask.


Pod koniec roku 1655 (od listopada do grudnia) trwa Obrona Jasnej Góry. Szwedzi chcieli ją zdobyć ze względu na ogromny skarbiec i ilość składanych tam wot. Obroną dowodził przeor Jasnej Góry
Augustyn Kordecki. Mimo niewielkiej liczby żołnierzy udało się odeprzeć atak, co zachęciło szlachtę do dalszej walki o kraj.


29XII 1655- ma miejsce konfederacja warszawska tyszowicka (w Tyszowcach) zawiązana przez Stanisława Potockiego i Stanisława Lanckorońskiego . Jest to początek powstania antyszwedzkiego. Król może powrócić do Polski, bo ma sojuszników. Udaje się do Lwowa, gdzie mają miejsce:
Śluby Lwowskie Jana Kazimierza
Oddaje on w opiece cały kraj Matce Bożej, która od tej pory nosi tytuł Królowej Polski. Obiecał także chłopom, którzy wezmą udział w wojnie wolność osobistą (obietnica ta nie została spełniona mimo chęci króla, ponieważ nie zgodziła się na to szlachta - przywilej: nic o nas bez nas).
Na czele wojsk polskich przeciwko Szwedom staje Stefan Czarniecki. Wojsko polskie nie jest w stanie w otwartej wojnie pokonać Szwedów, więc Czarniecki wpadł na pomysł prowadzenia wojny podjazdowej (szarpanej). Polegała ona na drobnych drobnych napadach na mniejsze oddziały szwedzkie. Szwedzi byli zdezorientowani i uciekali w panice.
Całe zamieszanie przerwał Jerzy Rakoczy, książę Siedmiogrodu, który podpisał z Bohdanem Chmielnickim i Radziwiłłami układ na mocy którego wszyscy (powyżej wymienieni) stają po stronie Szwecji. W 1657r. Rakoczy najeżdża na Polskę.
(c.d. niżej napisany to zadanie domowe) 
Wkrótce jednak armia Jerzego Rakoczego dokonująca najazdu na Polskę została podbita przez oddziały Stefana Czarnieckiego, Jerzego Sebastiana Lubomirskiego i Pawła Sapiehy. Austria - nie chcąc wzmocnienia wojsk Jerzego Rakoczego - przysłała Polsce pomoc. Dania natomiast zaatakowała Szwecję. Wobec takiej sytuacji elektor brandenburski Fryderyk Wilhelm zaczął szukać drogi do obozu antyszwedzkiego. W 1657 roku zawarte zostały traktaty welawsko - bydgoskie, w którychRzeczpospolita Obojga Narodów, w zamian za odejście elektora brandenburskiego z obozu szwedzkiego, rezygnuje z lennej zwierzchności nad Prusami Książęcymi.

Wojna trwała jednak nadal. Szwedzi nie obawiali się koalicji, walczyli z Danią, potem do walk włączyła się też Holandia i dopiero wówczas Szwecja stanęła w obliczu ostatecznej porażki pod ciosami sprzymierzonych armii. Do zawarcia pokoju przyczyniły się dyplomatyczne działania Francji, która obawiała się wzmocnienia Habsburgów i wolała doprowadzić zgody między Polską a Szwecją.

Ostatecznie wojnę polsko-szwedzką kończył zawarty 3 maja 1660 pokój w Oliwie. Na jego mocy Jan Kazimierz zrzekł się roszczeń w stosunku do tronu szwedzkiego, tylko południowo-wschodnie Inflantypozostały przy Polsce, natomiast reszta znalazła się w rękach szwedzkich. Poza tym potwierdzone zostały traktaty welawsko - bydgoskie, a Szwecja zobowiązała się zagwarantować państwom nadbałtyckim swobodę żeglugi i handlu na Bałtyku, miała tez wrócić zagrabione dzieła sztuki (czego nigdy nie zrobiła). 

Źródło zad. dom.: www.historia.gazeta.pl (cytat dosłowny, oryginał w normalnym zeszycie będzie zmieniony w związku z tym, że zadanie domowe ZAWSZE pisze się samemu).

Barok

(o baroku mam mało, ale piszę dla Juliet:D)

barok-perła o nieregularnym kształcie.

Barok to czas w którym panuje przepych.

Po wojnach religijnych kościół wpadł na genialny pomysł. Postanowiono wybudować monumentalne, bogato zdobione kościoły czyli zupełne przeciwieństwo tych protestanckich. To spowodowało napływ ludzi do kościoła katolickiego (a Ty wolałbyś spędzać czas w chacie czy w pałacu;D ? )

Katolicy także chcieli pokazać innym, że są bogaci w przeciwieństwie do skromnie ubierających się luteranów czy kalwinów. Popularne były bogato zdobione stroje, kobiety preferowały dziwne (i brzydkie) wysokie peruki (to dlatego nie musiały ich myć i było w nich tyle tłuszczu, że mogły sobie smażyć kotlety...)

Barok był po prostu ucieczką przed problemami i troskami życia codziennego.

Ludzie popadali w skrajności. Najpierw spędzali wiele czasu na modlitwie, a potem ucztowali do białego rana.

John Locke był twórcą empiryzmu (empiro-doświadczenie). Uważał, że umysł ludzki to biała karta, którą zapełniamy doświadczeniem i to ono jest najważniejsze.

Kartezjusz natomiast uważał, że ważny jest rozum, a nie doświadczenie. Wyznawał zasadę:

Cogito ergo sum - myślę, więc jestem.

Kartezjusz zmarł w ciekawy sposób. Udzielał on lekcji szwedzkiej królowie Krystynie, znanej ze swych dziwactw. Musiał przychodzić do niej tak wcześnie rano, że nabawił się śmiertelnego zapalenia płuc.

1582- wprowadzenie w Polsce Kalendarza Gregoriańskiego (po 4X nastąpił 15X).

Królowie Polski

Specjalnie na prośbę pewnej osoby przepiszę Wam kartkę z królami (dla tych co zgubili)

(Według schematu: król- lata panowania)

Piastowie:

Mieszko I - ok.960-992

Bolesław Chrobry- 992-1025

Mieszko II Lambert- 1025-1034

Kazimierz Odnowiciel- 1034-1058

Bolesław Śmiały- 1058-1079

Władysław I Herman- 1079-1102

Bolesław III Krzywousty- 1102-1138

Władysław Wygnaniec- 1138-1146

Bolesław IV Kędzierzawy- 1146-1173

Mieszko III Stary- 1173-1177
Kazimierz II Sprawiedliwy- 1177-1194

Leszek Biały- 1194-1127

Władysław Laskonogi- 1228-1231

Henryk Brodaty- 1232-1238

Henryk Pobożny- 1238-1241

Konrad Mazowiecki- 1241-1243

Bolesław V Wstydliwy- 1243-1279

Leszek Czarny- 1279-1288

Henryk Probus- 1288-1290

Przemysł II Wielkopolski- 1290-1296

Przemyślidzi:

Wacław II Czeski-1300-1305

Wacław III Czeski-1305-1306

Piastowie:

Władysław Łokietek- 1320-1333

Kazimierz III Wielki-1333-1370

Andegawenowie:

Ludwik Węgierski (Andegaweński)- 1370-1382

Jadwiga- 1383-1399

Jagiellonowie:

Władysław Jagiełło- 1386-1434

Władysław Warneńczyk- 1434-1444

Kazimierz IV Jagiellończyk- 1447-1492

Jan Olbracht- 1492-1501

Aleksander Jagiellończyk- 1501-1506

Zygmunt Stary- 1506-1548

Zygmunt August- 1530-1572

Królowie Elekcyjni:

Henryk Walezy- 1573-1574

Stefan Batory-1575-1584

Zygmunt III Waza- 1587- 1632

Władysław IV Waza- 1632-1648

Jan II Kazimierz Waza- 1648-1668

Michał Korybut Wiśniowiecki- 1669- 1673

Jan III Sobieski- 1674-1696

August II Mocny Sas- 1697-1704; 1710-1733

Stanisław Leszczyński- 1704-1710;1733-1736

August III Sas- 1733-1763

Stanisław August Poniatowski- 1764-1795

Tytuł króla Polski nosili również Carowie Rosji:

Aleksander I-1815-1825

Mikołaj I- 1825-1830

Aleksander II-1855-1881

Aleksander III- 1881-1894

Mikołąj  II- 1894-1917

Renesans w Europie

Renesans- odrodzenie. W tym okresie odrodziła się kultura antyczna starożytnej Grecji i starożytnego Rzymu. Był to powrót do kultu ciała człowieka, co widać np. u Michała Anioła. Na "Sądzie Ostatecznym" wszystkie postacie oprócz Maryi były nagie. Gdy w baroku ludzkie ciało zaczynało gorszyć papież poprosił innego malarza aby zamalował intymne części ciała pozostałych postaci. Nazwano go majtkarzem lub spodenkarzem.
Nicholo Machiavelli napisał wtedy dzieło "Książę"- pierwszy utwór mówiący o władzy i niedoskonałych środkach jej objęcia (np. morderstwo, zatrucie) w tym niedoskonałym świecie. Przeciwieństwem była książka Thomasa Moora: "Utopia".
W renesansie panował humanizm- pogląd dotyczący tego, że umysł jest tak samo ważny jak ciało człowieka i nie powinniśmy się go wstydzić, bo przecież obie te rzeczy dał nam Pan Bóg. Humanizm obejmował wiele dziedzin, m.in.:

• rzeźbę
• literaturę
• architekturę
• malarstwo
• itp. 

Michał Anioł pisał wiersze, malował (np. Pieta), rzeźbił, zaprojektował także Bazylikę Św. Piotra (Rzym). 
Leonardo Da Vinci nie uważał się za artystę, lecz za naukowca i konstruktora (czołg, rower, lotnia itp.). Namalował Ostatnią Wieczerzę techniką eksperymentalną. Do namalowania Jezusa szukał człowieka ideała. Poszukiwania zakończyły się sukcesem. Kilka lat później potrzebował łotra, który miał mu pozować i także go znalazł. W rynsztoku. Był to ten sam mężczyzna .
Leonardo namalował także "Mona Lisę" oraz "Damę z łasiczką". "Dama z łasiczką" powstała na zamówienie włoskiego księcia, który chciał mieć portret z kochanką, lecz obawiał się reakcji żony. Mówiono na niego Łasica, więc Leonardo wpadł na genialny pomysł sportretowania kobiety z łasiczką. O relacjach między nią, a księciem świadczył czuły gest ręki kobiety gładzącej futro zwierzęcia. Natomiast gdy zbadano czaszkę Leonarda i porównano z kształtem twarzy Mona Lisy okazało się, że są... takie same! Mógł to być autoportret Leonarda da Vinci w postaci kobiecej.
Ciekawy jest też obraz Holbaina "Ambasadorowie", a szczególnie namalowany na nim dziwny wiszący przedmiot. Co to takiego? O tym dowiedziano się dopiero w XIX wieku.Okazało się, że gdy do obrazu przyłożymy lusterko pod odpowiednim kątem, zobaczymy... czaszkę.

Człowiek ciekawy świata- odkrycia geograficzne

12 października 1492- Krzysztof Kolumb odkrywa Amerykę.

1519-1522- Wyprawa Ferdynanda Magellana jako pierwsza opłynęła świat. Dokonała tego na 4 statkach. Sam Magellan zginął na Filipinach w 1521 roku próbując nawrócić tamtejszych kanibali na chrześcijaństwo.

 

Hiszpanie zdobywający siłą Amerykę zostali nazwani konkwistadorami. Najsłynniejsi z nich to Francisco Pizarro oraz Hernando Cortez.

Francisco Pizarro (ok.1471-1541)

Hiszpański konkwistador, zdobywca Peru. Urodził się w biednej chłopskiej rodzinie w Trujillo. Nie zdobył żadnego wykształcenia, nie umiał nawet pisać (!). By poprawić swój los zaciągnął się do wojska i wraz ze swoim oddziałem został wysłany do Ameryki Południowej, gdzie uczestniczył (od 1502) w podboju Kuby, Haiti i Panamy.Przez parę lat mieszkał w Panamie.

Kiedy usłyszał o legendarnej krainie złota w państwie Inków (Peru) postanowił ją zdobyć. W 1524 zorganizował pierwszą ekspedycję, która jednak nie dotarła do celu. Pizarro nie poddawał się i w 1526 zorganizował drugą wyprawę i dotarł do Rio Santa w Peru. Ponieważ bogactwa tego kraju zrobiły na nim wielkie wrażenie Francisco powrócił do Hiszpanii aby uzyskać pieniądze na podbój Peru. W 1529 roku król Karol uczynił go gubernatorem Peru oraz podarował mu 3 statki i 180 ludzi.

Pizarro zdobył Peru i zajął jego stolicę Cuzco.

W 1534 całe państwo Inków zostało podbite, a rok później Pizarro założył Limę, stolicę Wicekrólestwa Peru. W 1538 kazał stracić swojego konkurenta do władzy, a zarazem pomocnika Diega de Almagro.

Francisco Pizarro został zamordowany przez zwolenników Almagra.

Hernando Cortez (ok. 1485- 1547)

Imię pisze się także: Ferdynand, Fernando, Herman.

Hernando urodził się w małej miejscowości Medellin  w zachodniej Hiszpanii. Znany jest głównie ze zdobycia Meksyku. Jego wyczyny opisane są w Bernala diaza del Castillo.

Kiedy miał 19 lat przybył na Hispaniolę i uczestniczył w ekspedycji Diego de Velaqueza (1511), który podbił dla Hiszpanii Kubę. 

Cortez spędził na tam  8 lat jako sekretarz i przyjaciel gubernatora Velaqueza. Ożenił się z Cataliną Cuarez.

Gdy Hernando dowiedział się o złotodajnych i bogatych terenach po przeciwnej stronie Morza Karaibskiego przy pomocy Velaqueza zorganizował wyprawę na tamte tereny. Jednak gdy opuścił Kubę popadł z Velaquezem w konflikt, a więc dalsza część wyprawy była jego osobistym przedsięwzięciem . W 1519 dotarł do Meksyku (do dzisiejszego miasta Velacruz). Potem zawarł przymierze z lokalnymi plemionami Indian Tlaxcala i na ich czele ruszył na podbój Azteków. Działał poddając się za bożka Azteków Quetzacoatla w tenże sposób do stolicy Azteków (Tenochtitlan) wszedł bez walki. Potem uwięził tamtejszego króla, Montezumę II.

Po wielu komplikacjach ze strony Velaqueza i buncie Azteków udało mu się zdobyć Meksyk.

  Poetm zorganizował niemające większego znaczenia wyprawy do Gwatemali i Hondurasu. Następnie wrócił do Hiszpanii, ale nie został przez nikogo doceniony, prawdopodobnie wskutek intryg. Tak ten  chciwy konkwistador zmarł zapomniany.

O blogu

Witajcie!
Ten blog powstał z mojej inicjatywy, a powodem było jęczenie koleżanek: "chyba tylko Anka miała to w zeszycie" i podziękowania typu: "gdybym nie pożyczył(a) od Ciebie zeszytu to nic bym nie umiał(a)".
Blog jest przeznaczony dla:


a) VIP-ów i zasłużonych;D:


- Pani od historii bez której ten blog by nie powstał^^
- Juliet;**** (loczek-zapiski.blogspot.com)
-Suzi;****
-Agny;***
- Carolynn;***
- Ali;***
- Lady Migonette;***
-  May;***
- Kitty-Kate;***
- Pudding;***
- Matiego;)
-  Pawła;) 
- Kuby;) 
- Czuły;)

- Tytusa;)
-Wojtka;)
-Kowala;)
- Patryka;)
- czyli całej, naprawdę niesamoffitej klasie szóstej;D
- inne osoby będą systematycznie dopisywane w skutek próśb i sklerozy autorki bloga;D


b) Wszystkich, którym uda się znaleźć tego bloga;*

Zacznę pisać zeszyt dla klasy szóstej, a potem...zobaczymy:)