Potop Szwedzki i Śluby Lwowskie

Na pierwszej części tej lekcji (14XII) mnie nie było:(. Nadrobię to na podstawie zeszytów moich koleżanek i notatek od Pani od historii:)




....(14XII)...... Zaraz potem (październik 1655) Litwa poddaje się w Kiejdanach (dokument świadczący o kapitulacji podpisał Janusz Radziwiłł i jego brat stryjeczny Bogusław Radziwiłł).


Król Polski Jan Kazimierz ucieka na Śląsk (któryNIE był częścią Polski), wkrótce dołącza do niego Stefan Czarniecki. Dowodził on obroną Krakowa, jadnak musiał skapitulować na rozkaz mieszczan krakowskich, którzy nie chcieli aby w czasie obrony miasta doszło do jego zniszczenia. Nie opłaciło im się to, ponieważ Szwedzi byli bardzo chciwi i kiedy (bez walki) wkroczyli do miasta łupili wszystko co się dało. Z Wawelu wywożono insygnia królewskie, arrasy, stiuki, a nawet kafle z pieców (!). Te dobra wywiezione z Polski w czsie potopu nazywamy poloniką.
Szwedzi kradli nawet wota z kościołów, co nie spodobało się szlachcie, ponieważ były to cenne przedmioty, które oddawała do kościoła jako podziękowanie lub prośbę o okazanie łask.


Pod koniec roku 1655 (od listopada do grudnia) trwa Obrona Jasnej Góry. Szwedzi chcieli ją zdobyć ze względu na ogromny skarbiec i ilość składanych tam wot. Obroną dowodził przeor Jasnej Góry
Augustyn Kordecki. Mimo niewielkiej liczby żołnierzy udało się odeprzeć atak, co zachęciło szlachtę do dalszej walki o kraj.


29XII 1655- ma miejsce konfederacja warszawska tyszowicka (w Tyszowcach) zawiązana przez Stanisława Potockiego i Stanisława Lanckorońskiego . Jest to początek powstania antyszwedzkiego. Król może powrócić do Polski, bo ma sojuszników. Udaje się do Lwowa, gdzie mają miejsce:
Śluby Lwowskie Jana Kazimierza
Oddaje on w opiece cały kraj Matce Bożej, która od tej pory nosi tytuł Królowej Polski. Obiecał także chłopom, którzy wezmą udział w wojnie wolność osobistą (obietnica ta nie została spełniona mimo chęci króla, ponieważ nie zgodziła się na to szlachta - przywilej: nic o nas bez nas).
Na czele wojsk polskich przeciwko Szwedom staje Stefan Czarniecki. Wojsko polskie nie jest w stanie w otwartej wojnie pokonać Szwedów, więc Czarniecki wpadł na pomysł prowadzenia wojny podjazdowej (szarpanej). Polegała ona na drobnych drobnych napadach na mniejsze oddziały szwedzkie. Szwedzi byli zdezorientowani i uciekali w panice.
Całe zamieszanie przerwał Jerzy Rakoczy, książę Siedmiogrodu, który podpisał z Bohdanem Chmielnickim i Radziwiłłami układ na mocy którego wszyscy (powyżej wymienieni) stają po stronie Szwecji. W 1657r. Rakoczy najeżdża na Polskę.
(c.d. niżej napisany to zadanie domowe) 
Wkrótce jednak armia Jerzego Rakoczego dokonująca najazdu na Polskę została podbita przez oddziały Stefana Czarnieckiego, Jerzego Sebastiana Lubomirskiego i Pawła Sapiehy. Austria - nie chcąc wzmocnienia wojsk Jerzego Rakoczego - przysłała Polsce pomoc. Dania natomiast zaatakowała Szwecję. Wobec takiej sytuacji elektor brandenburski Fryderyk Wilhelm zaczął szukać drogi do obozu antyszwedzkiego. W 1657 roku zawarte zostały traktaty welawsko - bydgoskie, w którychRzeczpospolita Obojga Narodów, w zamian za odejście elektora brandenburskiego z obozu szwedzkiego, rezygnuje z lennej zwierzchności nad Prusami Książęcymi.

Wojna trwała jednak nadal. Szwedzi nie obawiali się koalicji, walczyli z Danią, potem do walk włączyła się też Holandia i dopiero wówczas Szwecja stanęła w obliczu ostatecznej porażki pod ciosami sprzymierzonych armii. Do zawarcia pokoju przyczyniły się dyplomatyczne działania Francji, która obawiała się wzmocnienia Habsburgów i wolała doprowadzić zgody między Polską a Szwecją.

Ostatecznie wojnę polsko-szwedzką kończył zawarty 3 maja 1660 pokój w Oliwie. Na jego mocy Jan Kazimierz zrzekł się roszczeń w stosunku do tronu szwedzkiego, tylko południowo-wschodnie Inflantypozostały przy Polsce, natomiast reszta znalazła się w rękach szwedzkich. Poza tym potwierdzone zostały traktaty welawsko - bydgoskie, a Szwecja zobowiązała się zagwarantować państwom nadbałtyckim swobodę żeglugi i handlu na Bałtyku, miała tez wrócić zagrabione dzieła sztuki (czego nigdy nie zrobiła). 

Źródło zad. dom.: www.historia.gazeta.pl (cytat dosłowny, oryginał w normalnym zeszycie będzie zmieniony w związku z tym, że zadanie domowe ZAWSZE pisze się samemu).